การถอนฟันได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับมนุษย์ทุกเพศทุกวัย บางคนอาจจะเคยมีประสบการณ์ไปถอนฟันกับทันตแพทย์ตั้งแต่ยังเล็ก ๆ บางคนก็เริ่มถอนฟันเมื่อเป็นผู้ใหญ่แล้ว ซึ่งคงไม่มีใครอยากจะให้หมอมาถอนฟันไปเฉย ๆ หากฟันไม่ได้มีปัญหาอะไร แต่เพราะอะไรทันตแพทย์จึงต้องทำการถอนฟัน มาหาคำตอบไปพร้อม ๆ กันเลยค่ะ
มีหลายสาเหตุที่ทำให้คนเราต้องถอนฟันซึ่งการถอนฟันก็ต้องไปหาทันแพทย์เพื่อค้นให้พบปัญหา โดยเหตุผลสำคัญที่มีความจำเป็นต้องถอนฟัน ได้แก่ มีอาการฟันผุมากจนถึงชั้นโพรงประสาทฟัน มีปัญหาของโรคเหงือกอย่างรุนแรง บางคนฟันหักแบบที่ไม่สามารถซ่อมแซมได้ หรืออาจมีปัญหาเกี่ยวกับตำแหน่งและการขึ้นของฟัน ซึ่งทันตแพทย์จะทำการวินิจฉัยก่อนที่จำทำการถอนฟัน เช่น ปัญหาฟันคุด และอีกกรณีก็คือเพื่อเป็นการเตรียมก่อนเข้ารับการจัดฟัน
ขั้นตอนในการถอนฟัน
เมื่อคุณรับรู้ได้ว่าฟันเริ่มมีปัญหาไม่สามารถแก้ปัญหาเองได้ คุณอาจจะคิดว่าน่าจะต้องถอนฟัน จึงไปหาทันตแพทย์ซึ่งคุณหมอจะทำการตรวจในช่องปากอย่างละเอียดและพิจารณาถึงความจำเป็นว่าจะต้องถอนฟันหรือไม่ ซึ่งอาจต้องอาศัยการถ่ายเอ็กซเรย์เพื่อประกอบในการพิจารณา ซึ่งจะสามารถบอกสภาพของฟัน รากฟันและกระดูกรองรับฟันได้
ทันตแพทย์จะทำการสอบถามข้อมูลและประวัติด้านสุขภาพจากคนไข้ จากนั้นจะทำการจดบันทึก คุณควรให้ข้อมูลด้านสุขภาพอย่างถูกต้องครบถ้วน โดยเฉพาะปัญหาที่เคยเกิดขึ้นเมื่อคราวที่ได้รับการถอนฟัน ปัญหาการหยุดไหลของเลือด ปัญหาด้านสุขภาพ เช่น โรคตับ โรคเบาหวาน เป็นต้น นอกจากนี้ในเรื่องของการแพ้อาหารและยาประเภทต่าง ๆ ควรแจ้งแก่แพทย์ให้ถูกต้องและเป็นจริง
การเตรียมการก่อนถอนฟัน
เมื่อรู้จุดที่จะถอนฟันแล้ว ทันตแพทย์จะฉีดยาชาที่บริเวณจุดที่จะทำการถอนฟัน จากนั้นจะทำการถอนฟัน หลังการถอนฟันคนไข้สามารถกลับบ้านได้ทันที ภายในเวลาไม่นานเลือดจะหยุดไหลและแผลจะสามารถสมานตัวได้เอง ควรดูแลรักษาความสะอาด เพื่อหลีกเลี่ยงการอักเสบติดเชื้อบริเวณแผล และควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องออกแรงมาก ๆ หรือการอยู่กลางแจ้ง เพราะหลังถอนฟันใหม่ ๆ ยังคงต้องดูแลตัวเองเป็นพิเศษอีกสักระยะหนึ่ง
ข้อปฏิบัติหลังการถอนฟัน
หลังจากถอนฟันใหม่ ๆ ทันตแพทย์จะให้คุณกัดผ้าก๊อซให้แน่น ๆ สักประมาณ 30 นาที เพื่อช่วยห้ามเลือด และควรเปลี่ยนผ้าก๊อซชิ้นใหม่ทันทีหากเห็นว่าชุ่มเลือดเกินไป ควรกัดผ้าก๊อซจนกว่าเลือดจะหยุดไหล นอกจากนี้หลังการถอนฟันไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปาก ควรรอให้พ้น 6 ชั่วโมงไปก่อน ในบางกรณีอาจมีเลือดออกเล็กน้อย ควรอมน้ำเกลือเย็น ๆ ไว้สักพัก ภายใน 12 ชั่วโมงหลังจากถอนฟันแล้ว ไม่ควรบ้วนน้ำ คุณสามารถแปรงฟันได้ตามปกติ แต่ระวังบริเวณแผลหน่อย ในช่วง 2-3 วันแรก ควรรับประทานอาหารอ่อน ๆ เย็น ๆ รสชาติไม่จัดจนเกินไป รวมถึงการหลีกเลี่ยงไม่สูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หากมีอาการปวดให้รับประทานยาแก้ปวดตามที่ทันตแพทย์สั่ง
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการสูญเสียฟัน
การถอนฟันก็เท่ากับเป็นการสูญเสียฟันซี่ใดซี่หนึ่งไป ซึ่งจะส่งผลให้ฟันซี่ข้างเคียงจะค่อย ๆ ล้มหรือเคลื่อนไปยังพื้นที่ช่องว่าง ซึ่งมีผลต่อสุขภาพปากและฟัน การสูญเสียฟันหนึ่งซี่นั้นอาจมีผลกระทบต่อการบดเคี้ยว การเรียงตัวของฟัน และการสบฟัน เป็นต้น
การถอนฟัน
ในการถอนฟันนั้นหากเหงือกมีพื้นที่ไม่พอ ทันตแพทย์จะถอนฟันซี่ที่เพิ่งจะงอกออกมาได้เพียงบางส่วน เพราะเชื้อแบคทีเรียจะสามารถผ่านเข้ามาทางฟันเหล่านี้ได้ และอาจทำให้เกิดการติดเชื้อตามมา ซึ่งการติดเชื้อนี้อาจจะขยายวงกว้างไปยังส่วนของกระดูกที่อยู่รอบๆ จนอาจเป็นปัญหาที่ร้ายแรงมากได้ โดยที่ฟันซี่ดังกล่าวนี้จะพยายามงอกผ่านเนื้อเยื่อเหงือกขึ้นมา แม้ว่าเหงือกจะมีพื้นที่ไม่เพียงพอก็ตาม ซึ่งในที่สุดแรงกดที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องจากการพยายามงอกของฟันจะไปทำลายรากฟันที่อยู่ใกล้เคียงนั่นเอง การถอนฟันเหล่านี้ออกจะช่วยป้องกันการติดเชื้อ การถูกทำลายของฟันและกระดูกที่อยู่ติดกัน รวมถึงป้องกันการเจ็บปวดที่จะเกิดตามมาได้
ขั้นตอนก่อนการถอนฟัน
ก่อนที่จะทำการถอนฟัน ทันตแพทย์จะทำการตรวจสอบประวัติทางการแพทย์และประวัติทางทันตกรรมอย่างถี่ถ้วน และจะทำการเอ็กซ์เรย์ฟัน ซึ่งการเอ็กซ์เรย์จะทำให้เห็นถึงความยาวของฟัน ตำแหน่งของฟันและกระดูกบริเวณรอบ ๆ ฟัน เมื่อได้ข้อมูลแล้ว ทันตแพทย์จะประเมินระดับความยุ่งยากของกระบวนการถอนฟัน เพื่อตัดสินใจว่าจะส่งต่อคุณให้ไปหาผู้เชี่ยวชาญ หรือศัลยแพทย์ช่องปากหรือไม่ ก่อนที่จะทำการถอนฟันทันตแพทย์จะฉีดยาชาที่บริเวณรอบ ๆ ของฟันที่จะถูกถอน ในการถอนฟันตามปกติธรรมดา เมื่อบริเวณที่จะถอนเกิดอาการชาแล้ว ทันตแพทย์จะใช้เครื่องแซะเพื่อทำให้ฟันหลวมจากเหงือก จากนั้นทันตแพทย์จะใช้คีมถอนฟันออกมา หลังจากนั้นทันตแพทย์อาจจะต้องปรับสภาพกระดูกที่อยู่ด้านล่างให้มีความเรียบเนียนขึ้น เมื่อการถอนฟันเสร็จสิ้นแล้ว ทันตแพทย์จะทำการปิดแผลด้วยการเย็บแผล
หลังจากถอนฟันภายใน 24 ชั่วโมง คุณอย่าเพิ่งสูบบุหรี่ บ้วนปากหรือแปรงฟันในบริเวณใกล้ ๆ กับฟันที่ถูกถอน แน่นอนว่าคุณอาจรู้สึกถึงอาการเจ็บปวดหรือไม่สบายบริเวณที่ถอนฟัน ทันตแพทย์อาจจ่ายยาแก้ปวดให้คุณ นอกจากนี้คุณยังสามารถประคบเย็นด้วยการเอาถุงน้ำแข็งประคบตรงบริเวณที่ถอนฟัน นานประมาณ 15 นาที งดกิจกรรมที่หนักหน่วง โดยปกติแล้วอาการเจ็บปวดจะค่อย ๆ ลดลงภายในระยะเวลา 3 วัน – 2 สัปดาห์ หากอาการยังไม่ดีขึ้นกลับมีอาการที่รุนแรงมากขึ้น เช่น มีอาการบวม เลือดออก หรือมีไข้ ควรรีบติดต่อทันตแพทย์ทันที